હમ્પી : દરેક ઘુમક્કડોએ આ અનમોલ સ્થળ વિશે જરુર જાણવું જોઈએ!

"હમ્પી જઈને શું ફક્ત એક મંદિરથી બીજા મંદિર સુધી ચાલવું પૂરતું હશે? અરે ભાઈ મંદિરોના સ્થાપત્યમાં કોઈ કેટલું ડૂબી શકે છે. અને મને તો લાગે છે કે આ મંદિરોનો ખંડેરની વાતો માત્ર એક અફવા છે. શું હું ખરેખર મારી રજાઓ મંદિરોની આસપાસ ગાળવા માંગુ છું?"

હમ્પી જતા પહેલાં કંઈક આવુ જ મારા મનમાં ચાલતું હતું. વિચારોનું દ્વંદ્વ હતું. હમ્પી વિશે વિચારુ તો થતુ કે એક પ્રાચીન શહેર જે પહેલા ભારતનું શક્તિશાળી શહેર હતું, તે આજે પથ્થર અને કાટમાળના ઢગલા નીચે દટાયેલું છે. જ્યા ચારે બાજુ ખંડેર જ ખંડેર છે અને દુર દુર સુધી કેળાના બગીચા ફેલાયેલા છે. પરંતુ જ્યારે હું આ વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ પર પહોંચ્યો ત્યારે અહીંના આકર્ષણોએ મને આશ્ચર્યચકિત કરી દીધો. 

હમ્પીના ઘણા સ્વરૂપો છે. એવા ખંડેરો કે જેને વિશ્વ ભૂલી ગયું છે અને આ ખંડેરો કરાયેલી શિલ્પકારી પણ. હમ્પી યાત્રાળુઓ માટે આદરણીય તિર્થસ્થળ છે, એક બેકપેકર માટે ફરવા માટેની સસ્તી જગ્યા છે. ઇતિહાસકારોને આ સ્થાન એક પઝલ લાગે છે. એક કલાકારની પ્રેરણા, સંતો-સંતો માટે અભયારણ્ય અને લેખકો માટેના નવા વિચારો આપનાર હમ્પી એક સાથે લાખો વસ્ત્રો પહેરી શકે છે.

ઈતિહાસ

તુંગાભદ્ર નદી દ્વારા સિંચાયેલુ અને ખુલ્લા લીલા ફળદ્રુપ મેદાનો પર વસેલું હમ્પી એક સમયે શક્તિશાળી અને સમૃદ્ધ એવા વિજયનગર સામ્રાજ્યની પ્રાચીન રાજધાની હતું. વિજયનગર સામ્રાજ્ય, ભારતના સૌથી સમૃદ્ધ અને મહાન હિન્દુ રાજ્યો માનુ એક છે.

ડોમિન્ગો પેસ નામના એક પોર્ટુગીઝ ઘોડાના વેપારીએ હમ્પીની મુલાકાત લીધી ત્યારે શહેર તેના સંપૂર્ણ સ્વરૂપમાં ખીલેલુ હતું. પેસ હમ્પી વિશે લખે છે "હું આ શહેરના આકારને શબ્દોમાં વર્ણવી શકતો નથી કારણ કે તે એક જગ્યાએ ઊભા રહીને સંપૂર્ણ રીતે જોઇ શકાતું નથી. જ્યારે હું એક ટેકરી પર ચડ્યો ત્યારે પણ હું તેને પુરી રીતે નથી જોઈ શક્યો. માત્ર તેના એક વિશાળ ભાગ સુધી મારી આંખો પહોંચી કારણ કે આ સમૃદ્ધ શહેર અનેક પર્વતો વચ્ચે ફેલાયેલું છે. પરંતુ મેં જે પણ જોયું, તે મને રોમ જેટલું સુંદર અને વિશાળ લાગ્યું. હું જોઉં છું કે લીલા ઝાડનાં ઝૂમખાં દૂર-દૂર સુધી ફેલાયેલા છે, દરેક મકાનોમાં બગીચા અને શહેરમાંથી પસાર થતી સાફ પાણીની નહેરો. શહેરમાં અનેક જગ્યાએ તળાવો છે અને ત્યાં રાજાના મહેલની નજીક ખજૂર અને અન્ય ફળદાયી વૃક્ષોની વાવણી કરેલી છે.

મૂરીશ ક્વાર્ટરની નીચેથી એક નાની નદી વહે છે અને શહેરના આ છેડે ફળદાયી વૃક્ષોના ઘણાં બગીચાઓ છે. અહીંનો મોટાભાગનો વિસ્તાર કેરી, સોપારી અને જેકફ્રૂટના ફળોથી ભરેલા વૃક્ષોના સમૂહથી ભર્યો છે. આ સાથે, લીંબુ અને નારંગીના ઝાડ પણ છે જે સંખ્યામાં એટલા છે કે એક્વાર તો તમને આ જગ્યા જંગલ જેવી લાગશે. સફેદ રસાળ દ્રાક્ષના વેલા બગીચાઓમાં ઝૂલતા રહે છે અને આ બધાં જ વૃક્ષો અને બગીચાની સિંચાઈ માટેનુ પાણી બે વિશાળ પાણીની ટાંકીમાંથી આવે છે કે જે શહેરની બહાર આવેલી છે.

તેમ છતાં, હમ્પી હજી પણ તેના વિસ્તૃત ઇતિહાસ અને વિરાસતને કારણે પુરાતત્વીય પર્યટક સ્થળ તરીકે ઓળખાય છે, ખૂબ ઓછા લોકો અહીંના અન્ય આકર્ષણોથી વાકેફ છે. અહીં આઠ કારણો છે જેથી તમને લાગશે કે હમ્પીમાં ખંડેરો સિવાય ઘણું બધું ફરવા અને જોવાનું છે.

દારોજી સ્લોથ રીંછ અભયારણ્ય

1. દારોજી સ્લોથ રીંછ અભયારણ્યમાં સ્લોથ રીંછ અને અન્ય વન્યપ્રાણી પ્રજાતિઓને તેમના પ્રાકૃતિક પરિવેશમાં ફરતા જુઓ.

હમ્પીથી 15 કિમી દૂર આવેલું દારોજી સ્લોથ રીંછ અભયારણ્ય વિશેષરૂપે ભારતીય સ્લોથ રીંછના રક્ષણ માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું.

આ અભયારણ્યની અંદર એક વોચ ટાવર છે, જેમાંથી આ આખા વન્ય પરિવેશનો અદભૂત નજારો જોવા મળે છે. અહીંથી તમે આસપાસના ખડકોથી નીચે ઉતરતા સ્લોથ રીંછને જોઈ શકો છો. મુલાકાતીઓના આગમન સમયે, આસપાસના ખડકો પર મધ ઘસવામાં આવે છે. તેથી તમારી પાસે રીંછ જોવાની ઘણી સારી તક છે. સ્લોથ રીંછની સાથે તમે ચિત્તો, જંગલી ડુક્કર, હાયના, સેહી, જેકલ, પેંગોલિન, સ્ટાર ટર્ટલ, મોનિટર ગરોળી અને નોળિયા પણ જોઈ શકો છો.

પરિભ્રમણનો સમય: બપોરે 2 થી સાંજના 6 સુધી

પ્રવેશ ફી: ₹ 50 ભારતીય માટે. વિદેશીઓ માટે ₹ 300

2. વિરુપાપુરની શાંત ફિઝાઓમાં તમારા હિપ્પી વ્યક્તિત્વને ખોવાઈ જવા દો.

તેના શાંત અને સરળ વાતાવરણને લીધે વિરુપાપુર તે લોકો માટે તો ઉત્તમ સ્થળ છે જ કે જેઓ વિચાર અને વસ્ત્રોથી હિપ્પી છે સાથે જે લોકો પ્રાચીન મંદિરો અને ભવ્ય સ્મારકો વચ્ચે થોડા દિવસો વિતાવવા માંગે છે. વિરુપાપુરનું બીજું નામ હિપ્પી આઇલેન્ડ પણ છે, જેને હમ્પીના હિપ્પી વર્લ્ડનો પ્રવેશદ્વાર પણ કહેવામાં આવે છે.

વિવિધ પ્રખ્યાત કાફે તથા સસ્તા રહેવા માટેના સ્થળો વાળો આ શાંત અને આરામદાયક ટાપુ બપોર પછી મીઠી નિદ્રા અને સાંજ સંગીતમય પસાર કરવા માટે યોગ્ય છે. અહીં તમે ડ્રમ વર્તુળોમાં ભાગ લેવા, ડ્રેડલોક્સ બનાવવા, મૂવીઝ જોવા અથવા તમારી વાર્તાઓ અને અનુભવોને વિશ્વભરના બેકપેકર્સ સાથે શેર કરવા માટે મુક્ત છો.

3. હમ્પીની પરંપરા અને આધુનિકતા વચ્ચે અહીં સ્વાદિષ્ટ ભોજનનો આનંદ માણો.

હમ્પીને વિશ્વ ધરોહર જાહેર કર્યા બાદ અહીં વિદેશી પ્રવાસીઓનો ધસારો જોવા મળી રહ્યો છે. વિશ્વભરમાંથી પ્રવાસીઓ આવતા હોવાને કારણે અહીં ખાવા પીવામાં ઘણી વિવિધતા જોવા મળે છે.

આ શાહી સામ્રાજ્યમાં, તમને દક્ષિણ ભારતીય શાકાહારી વાનગીઓ તેમજ ઇટાલી અને ઇઝરાઇલની પ્રખ્યાત વાનગીઓનો સ્વાદ મળશે. તુંગાભદ્રા નદી દ્વારા બે ભાગમાં વહેંચાયેલા આ શહેરમાં, તમને નદીઓની બંને બાજુ એવી ભવ્ય રેસ્ટોરન્ટ્સ મળશે કે તમે આંગળીઓ ચાટતા રહી જાશો. આ શહેરના ઉત્તરીય ભાગમાં સ્થિત હિપ્પી આઇલેન્ડમાં તો તમને રેસ્ટોરન્ટ્સ અને ભોજનમા અપાર વિવિધતા જોવા મળશે.

નદીના દક્ષિણ છેડે મંદિરો જ મંદિરો છે, તેથી શહેરના આ ભાગમાં માંસાહારી આહાર પર પ્રતિબંધ છે. પરંતુ જેવા તમે નદીને થોડો આગળ પાર કરીને હિપ્પી આઇલેન્ડ પર પહોંચશો, પછી ત્યાં કોઈ પણ પ્રકારનો પ્રતિબંધ નથી. અહીં તમને ખાવાપીવા થી લઈ કોલ્ડ બીયર સુધીની લગભગ બધી વસ્તુઓ મળશે. અહીં તમે ફક્ત એક જ પ્રકારનો વાઇન મેળવી શકો છો અને તે છે કોલ્ડ બીયર.