આ છે ઉત્તરાખંડનું પહેલુ ઇકો-ટૂરિઝમ ઝોન, અપાર સુંદરતા વચ્ચે જંગલ સફારી, જાણો ખાસિયતો

Surai Eco Tourism Zone Uttarakhandનું પહેલું એવું Eco Tourism Zone છે, જ્યાં પર્યટક Jungle Safariનો આનંદ ઉઠાવી શકો છો. મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીએ ખટીમામાં સુરઈ ઇકોટૂરિઝમ ઝોનમાં જંગલ સફારીનું ઉદ્ઘાટન કર્યું. મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે ખટીમાની આસપાસના વિસ્તારમાં પર્યટનને પ્રોત્સાહન આપવાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ છે. જૈવ વિવિધતા અને વન્ય જીવોની હાજરીવાળા તરાઇ ઇસ્ટ ફોરેસ્ટ વિભાગને યોજનાબદ્ધ રીતે વિકસિત કરીને તેને સુરઇ વન ક્ષેત્રને ઇકો ટૂરિઝમ ઝોન તરીકે ફેરવી નાંખવામાં આવશે જેથી અહીં કુદરતી સુંદરતાનો ઉપયોગ સ્થાનિક લોકોને પ્રત્યક્ષ તેમજ અપ્રત્યક્ષ રોજગારી પૂરી પાડવામાં કરી શકાય.

Surai Eco Tourism Zone and Jungle Safari:

હવે સુરઇ ઇકોટૂરિઝમ ઝોન વિકસિત કરીને તેમાં જંગલ સફારીનો પ્રારંભ થઇ રહ્યો છે. જંગલ સફારી શરૂ થવાથી જિપ્સી માલિક, ચાલક અને ગાઇડ તરીકે સ્થાનિક યુવાનોને રોજગારી મળશે. આના માટે વન વિભાગે 30 જિપ્સી સંચાલકોની સાથે કરાર કર્યો છે. ગાઇડની ભૂમિકા સારીરીતે નિભાવવા માટે ઘણાં યુવકોને વન વિભાગ ટ્રેનિંગ આપી ચુકી છે.

આવો છે સુરઇ ઇકોટૂરિઝમ ઝોન:

'સુરાઈ ઈકોટુરિઝમ ઝોન'માં પ્રવાસીઓના ધસારાને કારણે સ્થાનિક લોકોને પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રોજગારી મળશે. આ યોજનાને સમગ્ર રાજ્યમાં વિસ્તારવામાં આવશે જેથી કરીને આપણે જંગલો, જંગલ વિસ્તારો અને વન્યજીવોને આપણી શક્તિ બનાવી શકીએ, નબળાઈ નહીં. તેમણે કહ્યું કે નેચર ગાઈડ, ડ્રોન પાઈલટ, વાઈલ્ડલાઈફ ફોટોગ્રાફર, ઈકોટુરિઝમ, વાઈલ્ડલાઈફ ટુરીઝમ આધારિત કૌશલ્યોને સીએમ યંગ ઈકોપ્રેન્યોર સ્કીમ હેઠળ એન્ટરપ્રાઈઝમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવશે. સુરાઈના જંગલોની સમૃદ્ધ જૈવવિવિધતાને જોતા આ વિસ્તારને સુરાઈ ઈકો-ટુરીઝમ ઝોનનું સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું છે. આ વિસ્તાર 180 ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારમાં ફેલાયેલો છે. તે પૂર્વમાં શારદા સાગર ડેમ, પશ્ચિમમાં ખાતિમા નગર, ઉત્તરમાં મેલાઘાટ રોડ અને દક્ષિણમાં પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વ વિસ્તારથી ઘેરાયેલું છે.

'સુરાઈ ઈકોટુરિઝમ ઝોન' ની સુંદરતા:

કુદરતી રીતે ખૂબ જ સુંદર એવા આ જંગલ વિસ્તારમાં સાલના વૃક્ષો, ગોચર અને પાણી વિપુલ પ્રમાણમાં છે. આ તમામ કારણોને લીધે અહીં વાઘની અવરજવર ચાલુ રહે છે. આ ઉપરાંત સસ્તન પ્રાણીઓની 125 પ્રજાતિઓ, પક્ષીઓની 150 થી વધુ પ્રજાતિઓ અને સરિસૃપની 20 પ્રજાતિઓ પણ આ જંગલ વિસ્તારમાં જોવા મળે છે. અહીંના જંગલ માર્ગો વિકસાવવામાં આવ્યા છે અને જંગલ સફારી માટે લગભગ 40 કિલોમીટરની ટ્રેઇલ તૈયાર કરવામાં આવી છે, જેમાં જીપ્સીમાં બેઠેલા પ્રવાસીઓ દુર્લભ વન્યજીવ રોયલ બંગાળ ટાઇગર, રીંછ, ચિતલ, સંભાર, કક્કડ, પેંગોલિન, કોરલ સ્નેક, પાંડા વગેરે જોઈ શકે છે. જોવાલાયક સ્થળોની સાથે સાથે, તમે મનોહર જંગલો, ઘાસના મેદાનો, પ્રાચીન શારદા નહેર અને સુંદર તળાવોનો આનંદ માણી શકશો.

પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વ

વાસ્તવમાં, ઉત્તર પ્રદેશનો પીલીભીત જિલ્લો હિમાલયની શિવાલિક પર્વતમાળાઓની તળેટીમાં સ્થિત એક સુંદર જિલ્લો છે. સમગ્ર જિલ્લામાં નદીઓ અને નહેરોનું નેટવર્ક ફેલાયેલું છે. પાડોશી દેશ નેપાળની કાલી નદી, જે ભારતમાં શારદા તરીકે ઓળખાય છે, તે અહીંની મુખ્ય નદી છે. બીજી બાજુ, જો આપણે પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વ (PTR) વિશે વાત કરીએ, તો તે તેરાઈનું ખૂબ જ સુંદર જંગલ છે. તરાઈનો મુખ્ય વિસ્તાર હોવાને કારણે અહીંના જંગલોમાં નદીઓ અને નહેરોનું વિશાળ નેટવર્ક ફેલાયેલું છે. આ સાથે, પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વના મુખ્ય અને બફર જંગલોમાં પાણીના ઘણા કુદરતી સ્ત્રોતો હાજર છે. આવી સ્થિતિમાં આ જંગલ વન્યજીવો માટે ખૂબ જ અનુકૂળ માનવામાં આવે છે. નિષ્ણાતોના મતે, વાઘને જીવવા માટે જે પ્રકારનું લેન્ડસ્કેપ જરૂરી છે, પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વ બરાબર એ જ જંગલ છે. આ જ કારણ છે કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સંરક્ષણ પર ભાર મૂકવાના પરિણામે અહીં વાઘની સંખ્યામાં અભૂતપૂર્વ વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે.

9 જૂનના રોજ, ટાઇગર રિઝર્વ (PTR) એ તેની સ્થાપનાના નવ વર્ષ પૂર્ણ કર્યા. આ અંતરાલ દરમિયાન, પીટીઆર વાઘની સંખ્યા માટે પ્રસિદ્ધિમાં હતો. આ દરમિયાન ટાઇગર એક્સને પણ એવોર્ડથી નવાજવામાં આવ્યો હતો. અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે 9 જૂન 2014ના રોજ પીલીભીતના જંગલોને વાઘ સંરક્ષણના નામે ટાઈગર રિઝર્વનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો હતો.

72 હજાર ચોરસ હેક્ટરમાં ફેલાયેલા પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વના જંગલને પાંચ વન રેન્જમાં વહેંચવામાં આવ્યું છે. આમાંથી બારાહી, મહોફ, માલા રેન્જની બહાર વન્યજીવોની પ્રવૃત્તિ વધુ છે. વાઘ સહિત અન્ય વન્યજીવો માટે જંગલનું અનુકૂળ વાતાવરણ ખૂબ જ અનુકૂળ છે. પરિણામે જંગલમાં વાઘની સંખ્યા પણ વધી છે. 2014માં જ્યાં 28 વાઘ હતા તે 2022 સુધીમાં વધીને 65 થઈ ગયા છે.

પીટીઆરની રચનાને કારણે પ્રવાસન વધ્યું

પીટીઆર બનવાનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે અહીં પ્રવાસનનો ઘણો વિકાસ થયો છે. દર વર્ષે અહીં પ્રવાસીઓની સંખ્યા વધી રહી છે. અહીં વિદેશથી પ્રવાસીઓ આવે છે. આ વખતે લગભગ 20 હજાર પ્રવાસીઓ અહીં આવ્યા છે. પીટીઆરની મુલાકાત લેતા પ્રવાસીઓ ચુકા બીચની મુલાકાત લે છે.

રેસ્ક્યૂ સેન્ટરને મળી મંજૂરી

વાઘ અને ચિત્તા સહિત અન્ય વન્યજીવોને કટોકટીની સારવાર પૂરી પાડવાની જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને, સરકારે પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વ માટે વાઘ બચાવ કેન્દ્રને મંજૂરી આપી છે.

PTR માં વન્યજીવ વસ્તી

ગુલદાર / ચિત્તો 101, ફિશિંગ કેટ 109, પાડા 2000, ચૌસિંઘા 110, વાઇલ્ડ રોઝ 7077, સાંબર 649, ચિતલ 28257, બારસિંઘ 1431, કક્કડ 785, રીંછ 190, જંગલી ડુક્કર, મોર 5008, જંગલી બિલાડી 326, સેહી 1050, ગોહ 1035

આ છે મુખ્ય સ્પોટ

પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વમાં નદીઓ અને નહેરો તેમજ 25 કિલોમીટર લાંબો શારદા સાગર ડેમ છે. ચુકા બીચ આ ડેમના કિનારે આવેલો છે. આ બીચને ઉત્તર પ્રદેશનું ગોવા પણ કહેવામાં આવે છે. ચુકા બીચ પીલીભીત ટાઈગર રિઝર્વમાં પીલીભીત શહેરની બહાર આવેલ છે. ચુકા બીચ એક એવું પર્યટન સ્થળ છે જે એકદમ શાંતિપૂર્ણ છે.

આ સ્થળ ઉત્તર પ્રદેશના બરેલીથી લગભગ એક કલાકના અંતરે ભારત-નેપાળ બોર્ડર પર આવેલું છે, જ્યાં હવામાન અને કુદરતી સૌંદર્ય દરેકને આશ્ચર્યમાં મૂકી દે છે. જ્યારે તમે ગીચ અને એકાંત જંગલમાંથી એક કિલોમીટરની ડ્રાઈવ કરીને ચુકા બીચ પર જાઓ છો ત્યારે તમને અદ્ભૂત માહોલ જોવા મળે છે. પહેલા બહુ ઓછા લોકો આ બીચને જાણતા હતા પરંતુ તાજેતરમાં ચુકા બીચ એક પર્યટન સ્થળ તરીકે વિકસિત થયું છે. તમને જણાવી દઈએ કે અહીં આસપાસ ફૂડ સ્ટોલ, ટ્રી હાઉસ અને કેટલાક મંદિરો બનાવવામાં આવ્યા છે જે લોકોને ખૂબ આકર્ષે છે. ચુકા બીચનું પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય એટલું અદભૂત છે કે તાજેતરના વર્ષોમાં અહીં આવતા પ્રવાસીઓની સંખ્યામાં ઘણો વધારો થયો છે.

દેશ-વિદેશના પ્રવાસ પ્રસંગો અને તમારી મુસાફરીના અનોખા અનુભવો શેર કરો, આ સિવાય અન્ય મુસાફરો ક્યાં જઇ રહ્યા છે અને તેઓ શું કરી રહ્યા છે? તે પણ જાણો. એકબીજાની સાથે ફરીએ અને એક બીજાને ગમતા રહીએ

તમારા જેવા લાખો ફરવાના શોખીન લોકોની જેમ તમે પણ Tripoto પર તમારા પ્રવાસની તસવીરો અને અનુભવો શેર કરો

મફતમાં ટ્રાવેલ કરવા માંગો છો? Tripoto પર આવી ક્રેડિટ મેળવો અને પછી તમારા આગામી પ્રવાસમાં હોટેલ બુકિંગ તેમજ વેકેશન પેકેજ મેળવો

Tripoto ગુજરાતીને ફેસબુક પર ફોલો કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો