નરનાગ મંદિર: સુંદર મેદાનોમાં ચમકતું ઇતિહાસનું એક ઘરેણું

પૂર્વી શ્રીવાસ્તવની કલમે

મંઝિલને નજર સામે રાખીને આગળ વધવામાં સમજદારી તો છે પરંતુ જનાબ ક્યારેક મંઝિલથી ભટકીને પણ જુઓ..શું ખબર..કોઇ અદ્ભુત જગ્યા પર નજર ચોંટી જાય..

કિસ્સો કંઇક એવો છે કે તે દિવસે અમે અમારી કાશ્મીર યાત્રાના છેલ્લા તબક્કા માટે ગુલમર્ગથી સોનમર્ગ જવા નીકળ્યા હતા. હું સાચા રસ્તે ચાલી રહી છું કે નહીં તેની ખાતરી કરવા મેં મારા મોબાઈલમાં ગૂગલ મેપ ખોલ્યો. અને તેને આદતથી મજબૂરી કહો કે નસીબ, એ જ સમયે મારી નજર એક લીલા ટપકા પર પડી (જે સ્થાનિક સ્થળના પ્રખ્યાત સ્મારકોનંસ પ્રતીક હોય છે). તે લીલા ટપકા દ્વારા જે નામ દર્શાવવામાં આવતું હતું તે હતું - નરનાગ મંદિર. પછી શું હતું, તરત જ માર્ગો બદલાઈ ગયા અને અમે આ ઐતિહાસિક સ્થળની મુલાકાત લેવાનું મન બનાવી લીધું.

નરનાગ મંદિર - તે ક્યાં આવેલું છે અને કેવી રીતે પહોંચવું:

નરનાગ મંદિર શ્રીનગરથી લગભગ 50 કિમી દૂર ગાંદરબલ જિલ્લામાં આવેલું છે. ઈતિહાસકારોના મતે, આ મંદિર 8મી સદીમાં કાયસ્થ નાગા કરકોટા વંશના શાસક લલિતાદિત્ય દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું અને તે ભગવાન શિવને સમર્પિત છે. આ અનોખા સ્થળ પર સમયનો પ્રકોપ એ રીતે પડ્યો કે 11મી અને 12મી સદીમાં તેને તે સમયના શાસકોના ઘમંડનું સાક્ષી બનવું પડ્યું અને તેના ઘણા ભાગો નષ્ટ થઈ ગયા. આજે નરનાગ મંદિર ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણની ધરોહર છે.

જો તમે તમારી પોતાની કાર દ્વારા મુસાફરી કરી રહ્યા હોવ તો શ્રીનગરથી કંગન ગામના માર્ગ પર આગળ વધો. કંગનથી લગભગ 4 કિલોમીટર પહેલા પલંગ નામની વસાહતથી નરનાગનો રસ્તો ઉત્તર તરફ જાય છે. નરનાગ પબ્લિક બસ દ્વારા પણ પહોંચી શકાય છે. શ્રીનગરથી કંગન સુધી ઘણી લોકલ બસો ચાલે છે. કંગન પહોંચ્યા પછી, તમે નરનાગ સુધી શેરિંગ જીપ લઈ શકો છો.

ગુલમર્ગથી નરનાગ સુધીનો રસ્તો ખૂબ જ નયનરમ્ય છે. વળાંકવાળા રસ્તાઓ પછી ટનમાર્ગથી આગળ વધ્યા પછી જ્યારે અમે સપાટ જમીનમાં પ્રવેશ્યા ત્યારે સોનેરી મેદાનોએ અમારું સ્વાગત કર્યું. સરસવના ફૂલોથી સુશોભિત આ ખેતરો એવા લાગતા હતા જાણે કે સવારના સૂર્યે પૃથ્વીને આલિંગન આપ્યું હોય. જ્યારે તે શ્રીનગર પહોંચ્યો ત્યારે તેણે જોયું કે જેલમ નદી તેની આદત મુજબ ખીલી રહી છે. અમે થોડે આગળ ગયા ત્યારે ઝેલમે અમને વિદાય આપી અને સિંધ નદીએ ખુલ્લા હાથે અમારું સ્વાગત કર્યું. નદીથી દૂર જોઇએ તો બરફથી ઢંકાયેલા, આકાશ જેટલા ઊંચા પર્વતો અમારી સાથે જાણે કે ચાલી રહ્યા હોય તેવું લાગતું હતું. ક્યારેક તે કોઈક પહાડની ગોદમાં રમતા વાદળો સાથે રુબરુ થઇ જતી.

થોડાક આગળ ગયા તો જોયું કે પશુપાલકોનું ટોળું ઘેટાં ચરાવવા નીકળ્યું છે. અમે તેમને જોઈને હસ્યા અને તેઓએ પણ તેમની સ્થાનિક મીઠી સ્મિતથી અમને ખુશ કર્યા. અમે કેટલાક નાના-મોટા નગરોમાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા. રસ્તો હવે સપાટથી આગળ વધીને પહાડો તરફ જવા લાગ્યો હતો. ચારેબાજુ આટલી સુંદરતા જોઈને વિશ્વાસ કરવો મુશ્કેલ હતો કે આ બધું વાસ્તવિક હતું કે સ્વપ્ન! રમતા રમતા નાના વાદળો હવે હઠીલા બની ગયા હતા અને ભારે વરસાદ માટે આતુર દેખાતા હતા.

જ્યારે મંદિર લગભગ 8 કિલોમીટર દૂર હતું, ત્યારે અમે વનગાથ નદી (જે સિંધ નદીની ઉપનદી છે) પરના પુલ પરથી પસાર થયા. હળવા મોકળા જંગલો, બંને બાજુએ પરિપક્વ દેખાતા પર્વતો, વસંતના આગમનની ઘોષણા કરતા ગુલાબી, નારંગી અને સોનેરી વૃક્ષો અને પૃથ્વી તરફ આગળ વધતા વાદળો - અમે થોડી મિનિટો સુધી મંત્રમુગ્ધ થઈને આ દૃશ્યને જોતા જ રહ્યા. આ મંત્રમુગ્ધ નજારો જોઈને ઊંઘમાં ખલેલ પડી ત્યારે અમે આગળ વધ્યા અને અંતે અમારી મંઝિલ તરફ પહોંચ્યા.

નરનાગ મંદિર શબ્દોમાં ન વર્ણવી શકાય તેવું એક અદ્ભુત સ્થળ છે, શબ્દોની બહાર. હરમુખ પર્વતની ગોદમાં વસેલું, ગાઢ દેવદાર જંગલોથી ઘેરાયેલું અને પ્રાચીન કલાકૃતિઓથી શોભતું – આ મંદિરે પહોંચીને જાણે કોઈ છુપાયેલો ખજાનો મળ્યો હોય તેવું લાગ્યું. મંદિરની મોટાભાગની દિવાલો તૂટી ગઈ હતી અને તે બે ભાગમાં છે. પહેલા ભાગના મુખ્ય મંદિરને પાર કરીને લગભગ 100 મીટર આગળ ગયા પછી બીજા ભાગના મંદિરો દેખાય છે.

હજારો પ્રવાસીઓની ભીડથી દૂર આ સ્થળની અસાધારણ સુંદરતાને શબ્દોમાં રજૂ કરવી મારા જેવા સરળ વ્યક્તિ માટે ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. પણ, જો મારે લખવું હોય તો લખીશ કે આ તૂટેલી દીવાલોમાં ઈતિહાસની અનેક વાર્તાઓ સંગ્રહાયેલી લાગે છે; એ ગાઢ આત્મીયતા જે શહેરોમાં ખોવાઈ ગઈ છે, તે અહીં જોવા મળે છે. મને થયું કે અહીં થોડીક ક્ષણો બેસીને પહાડોનો સ્વાદ ચાખવો, ગુલાબી હવા સાથે ભળવું, થોડા દૂર વહેતા નદીના પ્રવાહમાં મસ્તી કરવી – પછી ખબર નહીં ક્યારે હું શહેર છોડીને આવી શકીશ. આ રસ્તાઓ પર.

દેશ-વિદેશના પ્રવાસ પ્રસંગો અને તમારી મુસાફરીના અનોખા અનુભવો શેર કરો, આ સિવાય અન્ય મુસાફરો ક્યાં જઇ રહ્યા છે અને તેઓ શું કરી રહ્યા છે? તે પણ જાણો. એકબીજાની સાથે ફરીએ અને એક બીજાને ગમતા રહીએ

તમારા જેવા લાખો ફરવાના શોખીન લોકોની જેમ તમે પણ Tripoto પર તમારા પ્રવાસની તસવીરો અને અનુભવો શેર કરો

મફતમાં ટ્રાવેલ કરવા માંગો છો? Tripoto પર આવી ક્રેડિટ મેળવો અને પછી તમારા આગામી પ્રવાસમાં હોટેલ બુકિંગ તેમજ વેકેશન પેકેજ મેળવો

Tripoto ગુજરાતીને ફેસબુક પર ફોલો કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો

આ લેખ અનુવાદિત છે. મુખ્ય લેખ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો