બનારસની ગલીઓમાં સ્થિત 5 મંદિર, જેને જોયા વગર તમારી યાત્રા અધૂરી છે

Day 1

વારાણસી, વિશ્વનું સૌથી જૂનું શહેર અને શિવનગરી તરીકે ઓળખાતું એક એવું પવિત્ર શહેર છે, જે હિન્દુઓના પવિત્ર તીર્થસ્થાનોમાંનું એક માનવામાં આવે છે. કાશી એ વારાણસીનું જૂનું નામ છે, જે હિન્દુઓના સાત પવિત્ર શહેરોમાંનું એક છે, જેનું વર્ણન વેદ અને પુરાણોમાં પણ છે. ગંગાના કિનારે વસેલું આ શહેર હજારો વર્ષોથી ઉત્તર ભારતનું ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર રહ્યું છે. વારાણસીમાં પ્રવાસીઓનો જે મેળાવડો જોવા મળશે તે ભાગ્યે જ બીજે ક્યાંય જોવા મળશે. વારાણસી તેના ઘાટ અને કાશી વિશ્વનાથ મંદિર માટે વિશ્વ પ્રસિદ્ધ છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે વારાણસીની ગલીઓમાં એવા ઘણા મંદિરો છે જે વારાણસીને પૌરાણિક રીતે સુપ્રીમ બનાવે છે. જી હાં, આજે અમે આ લેખ દ્વારા વારાણસીના આવા જ મંદિરોનું વર્ણન કરવા જઈ રહ્યા છીએ. .

1. સંકટા માતા મંદિર

સંકટા માતાનું મંદિર વારાણસીના સિંધિયા ઘાટ પાસે ગંગાના કિનારે આવેલું છે. અહીં જેટલી અલૌકિક માતાની મૂર્તિ છે એટલી જ અદ્ભુત મંદિરની કથા પણ છે. આ મંદિર વિશે એવી ધાર્મિક માન્યતા છે કે જ્યારે માતા સતીએ આત્મદાહ કર્યો હતો ત્યારે ભગવાન શિવ ખૂબ જ પરેશાન થયા હતા. ભગવાન શિવે સ્વયં મા સંકટાની પૂજા કરી હતી, ત્યારપછી ભગવાન શિવની ચિંતા દૂર થઈ અને તેમને માતા પાર્વતીનો સાથ મળ્યો. અન્ય એક ધાર્મિક માન્યતા મુજબ પાંડવો વનવાસમાં હતા ત્યારે તે સમયે આનંદવન આવ્યા હતા અને અન્ન-જળ લીધા વગર પાંચ ભાઈઓએ મા સંકટાની ભવ્ય પ્રતિમા સ્થાપિત કરીને એક પગે ઉભા રહી પૂજા કરી હતી. આ પછી મા સંકટા પ્રગટ થયા અને તેમને આશીર્વાદ આપ્યા કે તેઓ ગૌ માતાની સેવા કરશે તો તેમને લક્ષ્મી અને વૈભવ પ્રાપ્ત કરશે. પાંડવોના બધા સંકટ દૂર થઈ જશે. શુક્રવારના દિવસે અહીં દૂર-દૂરથી ભક્તો દર્શન કરવા આવે છે. કહેવાય છે કે જીવનમાં આવનાર સંકટ આ સ્થાનના દર્શન કરવાથી જ દૂર થઈ જાય છે.

2. પિતા મહેશ્વર મહાદેવ મંદિર

પિતા મહેશ્વર મંદિર વારાણસીની પ્રાચીન શેરી શીતલા ગલીમાં આવેલું છે. જે વારાણસીના સૌથી અસામાન્ય મંદિરોમાંથી એક છે. આ મંદિર ભગવાન શિવના પિતા પરમ પિતા મહેશ્વર મહાદેવને સમર્પિત છે. પિતા મહેશ્વર મંદિરની રસપ્રદ વાત એ છે કે પરમપિતા મહેશ્વર મહાદેવ જમીનથી 30 ફૂટ નીચે બિરાજમાન છે. મંદિર ફક્ત મહા શિવરાત્રીના શુભ અવસર પર જ જાહેર જનતા માટે ખુલે છે અને શ્રાવણ મહિનામાં બધા માટે બંધ રહે છે. આ શિવ ભક્તો દર્શન કરવા માટે રોડ લેવલે એક ખાડામાંથી આ શિવલિંગના દર્શન કરે છે. આ મંદિર જમીનથી 30 ફૂટ નીચે હોવાને કારણે તેનું ગર્ભગૃહ હંમેશા ઠંડુ રહે છે. આ મંદિરના મુખ્ય પુજારીનું કહેવું છે કે મંદિરની દીવાલો પર બનેલા નિશાન અને છાપ તેની પ્રાચીનતાનો સંકેત આપે છે. આ મંદિરને કાશીના ગુપ્ત શિવલિંગ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

3. આદિ કેશવ મંદિર

આદિ કેશવ મંદિર સ્ટેશનથી લગભગ આઠ કિલોમીટર દૂર વરુણ-ગંગા સંગમ પર આવેલું છે. આ મંદિર ખૂબ જ પ્રાચીન અને ધાર્મિક રીતે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ મંદિર છે. કહેવાય છે કે અગિયારમી સદીમાં ગઢવાલ વંશના રાજાઓએ આદિકેશવ મંદિર અને ઘાટનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું. બીજી માન્યતા એવી છે કે બ્રહ્માજીએ કાશીની ગાદી બ્રહ્મલોકના રહેવાસી દેવદાસને શરત મુજબ સોંપી હતી અને દેવતાઓને મંદરાચલ પર્વત પર જવું પડ્યું હતું. શિવજી ખૂબ નારાજ હતા કારણ કે કાશી તેમને ખૂબ જ પ્રિય હતું. તેણે તમામ દેવતાઓને કાશી મોકલ્યા જેથી તેઓ તેમને પાછા મેળવી શકે, પરંતુ જે દેવતાઓ અહીં આવ્યા તે અહીં જ રહી ગયા. છેવટે, તેમણે ભગવાન વિષ્ણુ અને લક્ષ્મીને પોતાનું દર્દ સંભળાવ્યું અને તેમને કાશી પરત મેળવવા વિનંતી કરી. ભગવાન વિષ્ણુ લક્ષ્મીજી સાથે કાશીમાં વરુણ અને ગંગાના સંગમ પર આવ્યા હતા. ભગવાન વિષ્ણુના પગ અહીં પડવાના કારણે આ સ્થાનને વિષ્ણુ પાદોદક તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ મંદિરનું સ્થાપત્ય પણ ખૂબ જ અવલોકનક્ષમ છે.

4. નેપાળી મંદિર

વિશ્વનાથ કોરિડોરના પ્રથમ માર્ગનું પ્રવેશદ્વાર જલાસેન ઘાટની બાજુમાં આવેલું છે, જે ભગવાન પશુપતિને સમર્પિત નેપાળી મંદિર છે જે નેપાળીઓ માટે આસ્થાનું મુખ્ય કેન્દ્ર છે. નેપાળના રાજા રાણા બહાદુર શાહ નેપાળ (1800-1804) થી નિર્વાસિત થયા પછી કાશી આવ્યા, તે દરમિયાન તેમણે કાશીમાં બનેલ નેપાળની રાજધાની કાઠમંડુમાં સ્થિત પશુપતિનાથ મંદિરની રેપ્લિકા (પ્રતિકૃતિ) મેળવવાનું નક્કી કર્યું. આ મંદિરને પૂર્ણ કરવામાં લગભગ ત્રીસ વર્ષ લાગ્યાં. નેપાળી મંદિર નેપાળી સ્થાપત્યનો એક સુંદર નમૂનો છે, તેના નિર્માણ માટે નેપાળથી વિશેષ કલાકારોને બોલાવવામાં આવ્યા હતા, જેમણે નેપાળથી જ લાકડું, ટેરાકોટા અને પથ્થર જેવી સામગ્રી વડે આ મંદિરનું નિર્માણ કર્યું હતું, તેથી તેને કાંથાવાલા મંદિર પણ કહેવામાં આવે છે.

5. રત્નેશ્વર મંદિર મહાદેવ

વારાણસીનું રત્નેશ્વર મંદિર મહાદેવને સમર્પિત છે. તેને માતૃ-રિન મહાદેવ, વારાણસીનું ઝૂકતું મંદિર અથવા કાશી કરવત તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. રત્નેશ્વર મંદિર મણિકર્ણિકા ઘાટ અને સિંધિયા ઘાટની વચ્ચે આવેલું છે. મંદિરનો ઈતિહાસ પણ ખૂબ જ રોચક હોવાનું કહેવાય છે. આ મંદિરના નિર્માણ વિશે વિવિધ વાર્તાઓ કહેવામાં આવે છે. એક દંતકથા અનુસાર, જ્યારે રાણી અહિલ્યાબાઈ હોલકર શહેરમાં મંદિરો અને તળાવો વગેરેનું નિર્માણ કરી રહી હતી, તે જ સમયે રાણીની દાસી રત્નાબાઈએ પણ મણિકર્ણિકા કુંડ પાસે શિવ મંદિર બનાવવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી, જેના માટે તેણે અહિલ્યા બાઈ પાસેથી રૂપિયા ઉધાર લીધા અને મંદિરનું નિર્માણ કરાવ્યું. અહિલ્યાબાઈ આ સાંભળીને ખૂબ જ ખુશ થઈ ગયા, પરંતુ તેમણે દાસી રત્નાબાઈને કહ્યું કે આ મંદિરને તેમનું નામ ન આપે, પરંતુ દાસીએ પાછળથી આ મંદિરનું નામ રત્નેશ્વર મહાદેવ પોતાના નામ પરથી રાખ્યું. તેથી અહિલ્યાબાઈ દાસી પર ગુસ્સે થઈ ગયા અને શ્રાપ આપ્યો કે આ મંદિરમાં કોઈ પૂજા કરી શકશે નહીં. સ્થાનિક લોકોનું કહેવું છે કે આ મંદિર શાપિત હોવાને કારણે અહીં ન તો કોઈ ભક્ત પૂજા કરે છે અને ન તો મંદિરમાં બેઠેલા ભગવાન શિવને પાણી ચઢાવે છે. આ મંદિર વર્ષના મોટાભાગના સમયે નદીના પાણીમાં ડૂબેલું રહે છે. ક્યારેક પાણીનું સ્તર મંદિરની ટોચ સુધી પહોંચી જાય છે. તેની એક વિશેષતા તેને અન્ય મંદિરોથી અલગ બનાવે છે. વાસ્તવમાં, અન્ય મંદિરો સિવાય, આ મંદિર ત્રાંસુ ઉભુ છે.

દેશ-વિદેશના પ્રવાસ પ્રસંગો અને તમારી મુસાફરીના અનોખા અનુભવો શેર કરો, આ સિવાય અન્ય મુસાફરો ક્યાં જઇ રહ્યા છે અને તેઓ શું કરી રહ્યા છે? તે પણ જાણો. એકબીજાની સાથે ફરીએ અને એક બીજાને ગમતા રહીએ

તમારા જેવા લાખો ફરવાના શોખીન લોકોની જેમ તમે પણ Tripoto પર તમારા પ્રવાસની તસવીરો અને અનુભવો શેર કરો

મફતમાં ટ્રાવેલ કરવા માંગો છો? Tripoto પર આવી ક્રેડિટ મેળવો અને પછી તમારા આગામી પ્રવાસમાં હોટેલ બુકિંગ તેમજ વેકેશન પેકેજ મેળવો

Tripoto ગુજરાતીને ફેસબુક પર ફોલો કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો

આ લેખ અનુવાદિત છે. મુખ્ય લેખ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો