દક્ષિણ ગુજરાતમાં કુદરતની અજાયબી જેવુ એક છુપાયેલ રત્ન આવેલું છે જે આ ધરતી પર અદભૂત સુંદરતાનું પ્રતીક છે - ડાંગ જંગલ અને ગીરા ધોધ. આ મોહક સ્થળ હરિયાળી, નૈસર્ગિક ધોધ અને વિપુલ પ્રમાણમાં વન્યજીવનનું એક સમતોલ મિશ્રણ છે.
જેમ જેમ તમે આ મોહક અરણ્યમાં પગ મુકો છો, તેમ તેમ પક્ષીઓના કલરવ અને પાંદડાઓના ગડગડાટના અવાજોની સિમ્ફની દ્વારા તમારું સ્વાગત કરશે. ભીની માટીની સુગંધ અને લીલી હરિયાળી વનસ્પતિઓની તાજી હવાથી આહલાદક શાંતિનું વાતાવરણ બનાવે છે. ડાંગનું આ ટ્રોપિકલ રેઇન ફોરેસ્ટ લગભગ 1,400 ચોરસ કિમીમાં ફેલાયેલ છે. આ ગાઢ જંગલ વિવિધ વનસ્પતિઓ અને જીવસૃષ્ટિઓ માટે સ્વર્ગ સમાન છે.
ડાંગ જંગલનું ઘરેણું ગીરા ધોધ
ગીરા ધોધ આશરે 30 મીટરની ઉંચાઈથી નીચે પડતો આ જાજરમાન ધોધ અને ઝરણાંમાં ખળખળ વહેતું પાણી એક મનોહર દ્રશ્ય બનાવે છે જે તમારી ચેતનાને તાજગી આપે છે. ધોધની ઊંચાઈ પરથી ખડકો સાથે અથડાઈ રહેલા પાણીનું દ્રશ્ય અને તેનો આનંદદાયક અવાજ તમને રોજિંદા જીવનની ધમાલમાંથી સુખદ રાહત આપે છે.
જે ક્ષણે તમે ગીરા ધોધ પર નજર નાખો છો, ત્યારે તમને એક આકર્ષક ભવ્યતા સાથે આવકારે છે. ધોધ લગભગ 30 મીટરની ઊંચાઈથી નીચે ડૂબી જાય છે, જે સૂર્યના કિરણોમાં ચમકતા પાણીનું ભવ્ય દર્શન બનાવે છે. નીચે પડતાં પાણીનો ધોધ અસંખ્ય ટીપાંમાં સુંદર રીતે તૂટી જાય છે, એક નાજુક ઝાકળ બનાવે છે જે હવામાં તરતી રહે છે, દ્રશ્યમાં એક અલૌકિક સ્પર્શ ઉમેરે છે. આ ઝાકળ આજુબાજુના વાતાવરણને ઢાંકી દે છે, એક રહસ્યમય આભા બનાવે છે અને મુલાકાતીઓને એક અદભૂત શાંતિની સફરે લઈ જાય છે.
પ્રકૃતિની સુંદરતા માણવા આવતા દરેક માટે ગીરા ધોધ એક મજાનો અનુભવ આપે છે. એડવેન્ચર પ્રવાસ માટે ઉત્સુક લોકો માટે પર્વતારોહણ, ટ્રેકિંગ અને રૅપેલિંગ જેવી પ્રવૃતિઓ પણ કરી શકાય છે. પરિવાર સાથે ફરવા આવનારાઓ અહીં લીલીછમ હરિયાળી વચ્ચે પિકનિકનો આનંદ માણી શકે છે અને લીલી વનરાજીમાં જંગલની કેડીઓ પર લટાર મારી શકે છે. ફોટોગ્રાફરો માટે તો ગીરા ધોધ અને આસપાસનો વિસ્તાર કેમેરામાં કંડારવા લાયક છે, ફોટોગ્રાફરો વિવિધ એન્ગલથી અહીંના લેન્ડસ્કેપ, જળધોધ, પક્ષીઓ, પતંગિયા અને સૂર્યોદય વગેરેના નયનરમ્ય ફોટો લઈ શકે છે.
ડાંગ અને તેની સંસ્કૃતિ
કુદરતી આકર્ષણથી પરે, ડાંગ જંગલ અને ગીરા ધોધનું સાંસ્કૃતિક મહત્વ પણ છે. આ પ્રદેશ ડાંગના આદિવાસી સમુદાયોનું ઘર છે, જેઓ સદીઓથી અહીં વસવાટ કરે છે. સ્થાનિકો સાથે વાર્તાલાપ અને તેમની જીવનશૈલી વિશે શીખવાથી તેમની સમૃદ્ધ પરંપરાઓ અને રિવાજોની ઝલક મળે છે. જંગલ પોતે જ આદિવાસીઓ માટે આધ્યાત્મિક મહત્વ ધરાવે છે, જેમાં અસંખ્ય પવિત્ર સ્થળો અને મંદિરો લેન્ડસ્કેપ સાથે જોડાયેલા છે. સાંસ્કૃતિક વારસા વિશેની વધુ જાણકારી મેળવવા સ્થાનિક ગાઈડ સાથે રાખીને ફરવાથી વધુ સારી માહિતી મેળવી શકાય છે.
ગીરા ધોધની નજીકના આકર્ષણો
વઘઇ બોટનીકલ ગાર્ડન
ગીરા ધોધથી માત્ર 3 કિમીના અંતરે ગુજરાતનું સૌથી મોટું ઉદ્યાન વઘઇ બોટનીકલ ગાર્ડન આવેલું. વઘઇ બોટનિકલ ગાર્ડન અમૂલ્ય દુર્લભ વનસ્પતિઓ અને વૃક્ષોનો ખજાનો ધરાવે છે. ૨૪ હેક્ટરમાં ફેલાયેલા આ ગાર્ડનમાં ૧૧ વિભાગો છે, જ્યાં દુર્લભ ઔષધિનો ભંડાર જોવા મળે છે. આ વિભાગમાં સૌથી આકર્ષણ ગ્રીન પ્લાન્ટનું છે જેમાં એવાં વૃક્ષોનો સમાવેશ થાય છે જે સદાબહાર ગ્રીન રહે છે. આ પ્રકારનાં અલભ્ય એવાં વૃક્ષો અને ઔષધિઓની સાચવણી માત્ર આ સ્થળે જ કરવામાં આવી છે. વઘઈ બોટનિકલ ગાર્ડન માત્ર ગુજરાતમાં જ નહીં પરંતુ દેશભરની સાથે વિદેશમાં વસતા કુદરતપ્રેમીઓ માટે અનોખું આકર્ષણ કેન્દ્ર છે.
કિલાદ ઈકો ટુરિઝમ
કિલાદ ઈકો ટુરિઝમ ગીરા ધોધથી લગભગ 7 કિમી અને વઘઈની ભાગોળે આ ઈકો ટુરિઝમ સાઈટ બનેલી છે. અહીં ટેન્ટ અને વાંસથી બનેલા કોટેજ તેમજ વોચ ટાવર્સ છે અને આ ઉપરાંત અહીંથી વહેતી નદી તમને આહલાદક અનુભવ આપે છે. અહીં રહેવા તથા જમવાની સુવિધા સાથે પ્રકૃતિના ખોળે ઘણી બધી એક્ટિવિટી પણ કરી શકાય છે.
વાંસદા રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન
વાંસદા રાષ્ટ્રિય ઉધાન ગુજરાતના પ્રસિધ્ધ રાષ્ટ્રિય ઉધાનોમાંનું એક છે, ગીરા ધોધથી 5.5 કિમી નજીક આવેલું છે. 23 ચો.કિમી વિસ્તારમાં પથરાયેલ આ જંગલમાંથી સર્પાકાર પ્રવાહમાં વહેતી અંબિકા નદી અને વિશાળ કદના થડિયા ધરાવતા વૃક્ષો આ વિસ્તારની રમણીયતામાં વધારો કરે છે.
અહીં 155 જેટલા વિવિધ પ્રકારના પક્ષીઓ જેવા કે પીળી ચાંચવાળા સનબર્ડ, પોમ્પોડોઉર પીજન, મલબાર ટ્રોગ્રોન, ભારતીય કાળા રંગના લક્કડખોદ, શામા, સામાન્ય રાખોડી રંગના ચિલોત્રા, જંગલ બેબલર, અને વિલુપ્ત પ્રજાતિના ઘુવડ પણ જોવા મળે છે.
વાંસદા રાષ્ટ્રિય ઉધાનમાં દીપડા, સામાન્ય પામ કિવેટ, નાના ભારતીય કિવેટ, કાળા મોં વાળા વાંદરા, નાના કદના વાંદરા, ભારતીય શાહુડી, ચાર શિંગડાવાળા હરણ, ભસતા હરણ, જરખ, જંગલી બિલાડી, ઉડતી ખીસકોલી, જંગલી ભુંડ, અજગર, રસેલ્સ વાઈપર ઝેરી સાપને જોઈ શકાય છે.
સાપુતારા મ્યુઝિયમ
સાપુતારા મ્યુઝિયમ ડાંગ જિલ્લાનાં ૩૦૦ ગામમાં વસતા ભીલ, કસબી, દુબળા, વાલી, ગામિત આદિવાસીઓની સંસ્કૃતિની ઝાંખી કરાવે છે, તેમની જીવનશૈલી, પોશાક, ઘરેણાં, તહેવારો, ઓજારો, હથિયારોની ઝાંખી આપે છે. આ સંગ્રહાલયના ચાર મુખ્ય વિભાગો છે. તેમાં આદિવાસીઓનાં સંગીતવાદ્યો, પોશાકો, આભૂષણો તેમજ પ્રાગૈતિહાસિક યુગનાં ઓજારો મુખ્ય છે.
ડાંગ જિલ્લામાં મુખ્યત્વે વાંસના જંગલો આવેલા છે. એટલે કે વાંસ આદિવાસીની તમામ પ્રવૃત્તિઓ સાથે સંકળાયેલો છે. વાંસમાંથી બનેલા નમૂનાઓ પણ અહીં પ્રદર્શિત છે. આદિવાસીઓનાં કપડાં, વાસણો, પરંપરાગત વસ્તુઓ, ઘરના ઉપયોગી સાધનો, સંગીત વાદ્યો, ગાડાં, આભૂષણો વગેરે મુખ્ય છે.
આ ઉપરાંત આદિવાસીનાં દોરાતાં ચિત્રો, ટેટૂ, પથ્થરોનાં સુશોભનો, લાકડાના થડનું નકશીકામ, માટીનાં વાસણો, માટીનાં સુશોભનો, રમકડાનો સંગ્રહ પણ અહીં પ્રદર્શિત કરવામાં આવેલાં છે.
ડોન હિલ સ્ટેશન
ગીરા ધોધથી 66 કિમીના અંતરે આવેલું ડાંગનું આ હિલ સ્ટેશન સહ્યાદ્રી પર્વતમાળાનો એક ભાગ છે જેની ઉંચાઈ 1070 મીટર છે, જે તેની નજીક આવેલાં સાપુતારાના પર્વત કરતાં પણ 100 મીટર વધુ છે. પર્વતીય વિસ્તારને કારણે ઠેર-ઠેર વહેતા ઝરણાઓ આ હિલ સ્ટેશનની સુંદરતા વધારે છે અને લીલુંછમ બનેલું જંગલ આહલાદક આનંદ આપે છે.
ડોન હિલ સ્ટેશન પર પહોંચવાના રસ્તાઓ પણ સર્પાકાર અને શ્વાસ થંભાવી દે તેવા છે. તેમાં પણ જો તમે ચોમાસાની શરૂઆતમાં પહોંચો તો ઉપરથી ખાબકતા ઝરણા વાતાવરણને રોમાંચથી ભરી દે છે. એક સ્થળ એવું પણ છે જ્યાં સ્વયંભુ શિવલીંગ પર ઝરણાંનો અભિષેક થાય છે. અત્યાર સુધી અજાણ્યા આ હિલ સ્ટેશન છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી પ્રવાસીઓમાં ઘણું જ લોકપ્રિય બન્યું છે. ડોન હિલ સ્ટેશનની મુલાકાત માટેનો બેસ્ટ સમય ચોમાસું છે.
ચોમાસાની ઋતુ (જૂનથી સપ્ટેમ્બર) દરમિયાન જ્યારે ધોધ પાણીથી ભરપૂર હોય અને જંગલ લીલુંછમ હોય ત્યારે ડાંગ ફોરેસ્ટ અને ગીરા ધોધની મુલાકાત લેવી વધુ યોગ્ય છે. જો કે, તમારી મુસાફરી શરૂ કરતા પહેલા હવામાનની સ્થિતિ અને સુલભતા તપાસવી મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે ભારે વરસાદ ક્યારેક અમુક વિસ્તારોને અસુરક્ષિત બનાવી શકે છે.
કોઈપણ પ્રાકૃતિક સ્થળની જેમ, ડાંગ જંગલ અને ગીરા ધોધની મુલાકાત લેતી વખતે જવાબદારપૂર્વક . આવનારી પેઢીઓ માટે આ નૈસર્ગિક ઇકોસિસ્ટમની સુંદરતા અને અખંડિતતાને જાળવવા માટે પર્યાવરણનો આદર કરવો, કચરો નાખવાથી દૂર રહેવું અને પ્રકૃતિ સંબંધિત નિયમોનું પાલન કરવું આવશ્યક છે.
તમારા જેવા લાખો ફરવાના શોખીન લોકોની જેમ તમે પણ Tripoto પર તમારા પ્રવાસની તસવીરો અને અનુભવો શેર કરો
મફતમાં ટ્રાવેલ કરવા માંગો છો? Tripoto પર આવી ક્રેડિટ મેળવો અને પછી તમારા આગામી પ્રવાસમાં હોટેલ બુકિંગ તેમજ વેકેશન પેકેજ મેળવો
Tripoto ગુજરાતીને ફેસબુક પર ફોલો કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો
દેશ-વિદેશના પ્રવાસ પ્રસંગો અને તમારી મુસાફરીના અનોખા અનુભવો શેર કરો, આ સિવાય અન્ય મુસાફરો ક્યાં જઇ રહ્યા છે અને તેઓ શું કરી રહ્યા છે? તે પણ જાણો. એકબીજાની સાથે ફરીએ અને એક બીજાને ગમતા રહીએ.