ભારતના પવિત્ર શહેરો પૈકી એક તરીકે ઓળખાતું, હરિદ્વાર હિમાલયની શિવાલિક પર્વતમાળાઓની તળેટીમાં આવેલું છે. લોકો અહીં દર વર્ષે પૂજા કરવા, ગંગામાં ડૂબકી મારવા, પૂજા કરવા અને તેમના પ્રિયજનોના અંતિમ સંસ્કાર કરવા આવે છે. શ્રાવણ મહિનામાં એટલે કે જૂન અને જુલાઇમાં લાખો કાવડિયાઓનો ધસારો હોય છે જેઓ શિવભક્ત હોવા ઉપરાંત કુંભ મેળામાં ભાગ લેવા ખૂણે ખૂણેથી આવે છે. તો જો તમે હરિદ્વારની મુલાકાત લેવાનું પ્લાનિંગ કરવા માંગો છો, તો ચાલો હું તમને જણાવું કે તમે અહીં શું કરી શકો?
હરિદ્વારમાં જોવાલાયક સ્થળો
1. હર કી પૌરીમાં ગંગામાં ડૂબકી લગાવો
ગંગાની નજીક સ્થિત આ સૌથી પવિત્ર ઘાટનું નામ એટલે ભગવાનના ચરણ. જ્યારે હું હર કી પૌરી પહોંચ્યો ત્યારે આ સ્થળની શાંતિ અને મનોહરતા જોઈને હું આનંદથી ભરાઈ ગયો. કદાચ આનું કારણ મારી માન્યતા હોઈ શકે છે જે કહે છે કે ગંગા નદીમાં ડૂબકી લગાવવાથી મારા જીવનના તમામ પાપ ધોવાઈ જશે અને મને મોક્ષ મળશે. ગંગામાં ડૂબકી લગાવતા જ વ્યક્તિ તાજગી અનુભવે છે. ઉનાળાની ગરમીમાં પણ ગંગાનું પાણી બરફ જેવું ઠંડુ હોય છે. પાણીનું સ્તર એટલું ઊંડું પણ નથી. તમારી સુરક્ષા માટે લોખંડની સાંકળો અને બાર લગાવવામાં આવ્યા છે. મહિલાઓ માટે ચેન્જિંગ રૂમ પણ છે.
2.હરિદ્વારમાં ગંગા આરતી
તમે સામાન્ય પ્રવાસી હો કે ફોટોગ્રાફર, તમારે ગંગાના કિનારે આ આરતીની અવશ્ય મુલાકાત લેવી જોઈએ.
હર કી પૌરીમાં કરવામાં આવતી આરતીની સુંદરતા જોવા જેવી છે. સળગતી વાટ અને ઘંટડીઓ વચ્ચે, અહીંના પંડિતો ગંગાની આરતી ખૂબ જ સુંદર રીતે એકસાથે કરે છે. આ આરતી જોવા માટે દરરોજ હજારો પ્રવાસીઓ અને શ્રદ્ધાળુઓ આવે છે. તેને નસીબ કહો કે કર્મ કહો, બુધ પૂર્ણિમાના દિવસે અમે અહીં પહોંચ્યા હતા. આરતી સાંજે 7 વાગ્યે શરૂ થવાની હતી પણ અમે 5:30 વાગ્યે સામેના ઘાટ પર બેસી ગયા. આ સમયે પણ ઘાટની બંને તરફ ભીડ વધી રહી હતી. 6:30 થતાં જ ચારેબાજુ હર હર ગંગે અને જય ગંગા મૈયાના નાદ ગુંજી રહ્યા હતા. પંડિતોએ આરતી પણ શરૂ કરી હતી જેનો અવાજ લાઉડ સ્પીકરમાંથી આવતો હતો. જ્યારે પંડિતોએ લોકોને ગંગાને પ્રદૂષિત ન કરવા વિનંતી કરી ત્યારે મને સાંભળીને ખૂબ આનંદ થયો.
3.હરિદ્વારના મંદિરો
હરિદ્વાર પહોંચ્યા પછી, અમે ચંડી માતા અને મનસા દેવી મંદિરની મુલાકાત લેવા માટે પ્રથમ કેબલ કાર ટિકિટ ખરીદી. આ બંને મંદિરો એકબીજાની સામે ઉભેલા પર્વતોના શિખરો પર બનેલા છે, જ્યાં પગપાળા પણ પહોંચી શકાય છે. પરંતુ કેબલ કારમાં સવારી કરવાનો અનુભવ અલગ હતો કારણ કે ઉંચાઈથી તમે આખા હરિદ્વાર શહેર અને વચ્ચેથી વહેતી ગંગાના પ્રવાહનું અદ્ભુત દૃશ્ય જોઈ શકો છો.
4. હરિદ્વારમાં ભોજન
ગંગામાં ડૂબકી માર્યા પછી, પહેલા હર કી પૌરી સ્થિત રેસ્ટોરન્ટ મોહન જીમાં જાઓ અને સ્વાદિષ્ટ પુરી, કચોરી, હલવો અને લસ્સીના સ્વાદમાં ખોવાઈ જાઓ.
આ નાનકડી રેસ્ટોરન્ટમાં બેસવાની કોઈ ખાસ વ્યવસ્થા નથી પરંતુ તેમ છતાં હંમેશા ભીડ રહે છે. દુકાનની બહાર ઉભેલા લોકો ખુશીથી પાંદડા પર પીરસવામાં આવેલી પુરી સબઝી ખાતા જોઈ શકાય છે. તેઓ શિયાળામાં ઉત્તમ કોફી પણ પીરસે છે.
5. હરિદ્વારના બજારોમાં ખરીદી
હર કી પૌરી ઘાટ પાસે દુકાનોની બહાર વિવિધ કદની રંગબેરંગી બોટલો લટકતી જોવા મળશે. તમે એક કપથી લઈને એક લિટર સુધીની આ બોટલોમાં ભરેલું ગંગા જળ ખરીદી શકો છો અને તેને તમારા ઘરે લઈ જઈ શકો છો. તે પવિત્ર માનવામાં આવે છે અને દુષ્ટ આત્માઓને દૂર રાખે છે.
અહીંની ઘણી દુકાનોમાં રૂદ્રાક્ષ, મૂર્તિઓ, કેસરી વસ્ત્રો અને બીજી ઘણી વસ્તુઓ ઉપલબ્ધ છે. તમને ઘરની સજાવટ માટે લાકડામાંથી બનેલી વસ્તુઓ જેવી કે ચમચી વગેરે પણ મળશે.
તમારી હરિદ્વારની યાત્રામાં તમે બીજું શું કરી શકો?
હરિદ્વાર એ ભારતના લોકપ્રિય તીર્થ સ્થળોમાંનું એક છે. અહીં વ્યાવસાયિક યોગ પ્રશિક્ષણ કેન્દ્રો પણ છે. તમે અહીંની જીવનશૈલી અને કાર્ય સંસ્કૃતિને જાણવા માટે અહીંના આશ્રમોની મુલાકાત પણ લઈ શકો છો.
તમે ગંગાના કિનારે આવેલી ભગવાન શિવની 100 ફૂટ ઊંચી પ્રતિમાની પણ મુલાકાત લઈ શકો છો.
હરિદ્વાર કેવી રીતે પહોંચવું?
હરિદ્વાર ઉત્તર ભારતના તમામ મોટા શહેરોમાંથી રોડ માર્ગે સરળતાથી પહોંચી શકાય છે. તે દિલ્હીથી લગભગ 200 કિમી દૂર છે. દૂર છે. અહીં પહોંચવા માટે તમે બસ, ટેક્સી અથવા ટ્રેન લઈ શકો છો.
ગુજરાતથી પણ તમે ટ્રેન, પ્લેમ અને બાય રોડ આરામથી અહીં પહોંચી શકો છો.
હરિદ્વારમાં ધર્મશાળા
હરિદ્વારમાં રહેવાનો સૌથી સસ્તો રસ્તો ધર્મશાળા છે. જો કે, હવે સસ્તા જુગાડ ઉપરાંત સારી સુવિધાઓ સાથે મોંઘી ધર્મશાળાઓના ઘણા વિકલ્પો છે. હર કી પૌરી પાસે ઘણી ધર્મશાળાઓ છે જ્યાં રાત્રિનું ભાડું 500 રૂપિયાથી પણ ઓછું શરૂ થાય છે.